علت و علائم خونریزی مغزی

در این مقاله قصد داریم در مورد علائم خونریزی مغزی و علت خونریزی مغزی صحبت کنیم. برای اکثر مردم، اصطلاح خونریزی مغزی یک اصطلاح گنگ و مبهم است که به‌سادگی، با هر خونریزی که در داخل سر و جمجمه شما به وجود بیاید، یکسان در نظر گرفته می‌شود. با این حال، یک پزشک و به‌طور خاص پزشکانی که خونریزی‌های مغزی را درمان می‌کنند (متخصصان مغز و اعصاب و جراحان مغز و اعصاب)، می‌گویند که خونریزی مغزی که در اصطلاح پزشکی خونریزی داخل جمجمه نیز شناخته می‌شود، یک اصطلاح بسیار عام و گسترده است.

پزشکان بیشتر خونریزی‌های مغزی را با توجه به محل دقیق آن‌ها توصیف می‌کنند و برای هر یک، نام‌گذاری‌های مختلفی را در نظر می‌گیرند. برای آشنایی بیشتر با خونریزی مغزی، علائم خونریزی مغزی و علت خونریزی مغزی در ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.

علت خونریزی مغزی چیست؟

برای درک بهتر علت و علائم خونریزی‌های مغزی، داشتن اطلاعات اولیه در مورد خونریزی مغزی و انواع مختلف آن، بسیار مهم است. دو ناحیه اصلی در سر و جمجمه وجود دارد که مستعد خونریزی مغزی است. خونریزی مغزی می‌تواند یا در داخل جمجمه؛ اما خارج از بافت مغز، یا در داخل بافت مغز رخ دهد. این مناطق به شرح زیر تقسیم می‌شوند:

خونریزی در داخل جمجمه اما خارج از بافت مغز

مغز دارای سه لایه غشایی (به نام مننژ) است که بین جمجمه استخوانی و بافت واقعی مغز قرار دارد. هدف مننژ‌ها پوشاندن و محافظت از مغز است. خونریزی می‌تواند در هر نقطه بین این سه غشا رخ دهد. این سه غشاء، غشاء سخت، عنکبوتیه و پیاماتر نامیده می‌شوند.

• خونریزی اپیدورال: این خونریزی بین استخوان جمجمه و بیرونی‌ترین لایه غشایی، یعنی غشاء سخت اتفاق می‌افتد.
• خونریزی ساب دورال: این خونریزی بین دوراماتر و غشای عنکبوتیه اتفاق می‌افتد.
• خونریزی زیر عنکبوتیه: این خونریزی بین غشای عنکبوتیه و پیاماتر اتفاق می‌افتد.

خونریزی مغزی می‌تواند در داخل مننژ‌ها رخ دهد، که ناحیه‌ای در داخل جمجمه اما خارج از بافت واقعی مغز است.

مطالب پیشنهادی: سکته مغزی چیست؟ (استروک مغزی)

خونریزی داخل بافت مغز

دو نوع خونریزی مغزی می‌تواند در داخل خود بافت مغز رخ دهد: خونریزی داخل مغزی (همچنین به آن خونریزی مغزی و سکته مغزی هموراژیک نیز گفته می‌شود) و خونریزی داخل بطنی.

• خونریزی داخل مغزی: این خونریزی در لوب‌ها، پونز و مخچه مغز رخ می‌دهد (خونریزی در هرجایی از بافت مغز از جمله ساقه مغز).
• خونریزی داخل بطنی: این خونریزی در بطن‌های مغز رخ می‌دهد که نواحی خاصی از مغز (حفره‌ها) هستند که مایع مغزی نخاعی در آنجا تولید می‌شود.

با خونریزی داخل سر چه اتفاقی برای مغز می‌افتد؟

از آنجایی که مغز نمی‌تواند اکسیژن را ذخیره کند، برای تأمین اکسیژن و مواد مغذی به یک سری رگ‌های خونی متکی است. هنگامی که خونریزی مغزی رخ می‌دهد، اکسیژن‌رسانی به بافت مغزی، توسط رگ‌های سوراخ شده یا ترکیده، دیگر ممکن نخواهد بود. تجمع خون ناشی از خونریزی داخل جمجمه یا خونریزی مغزی نیز بر مغز فشار وارد کرده و اکسیژن را از آن محروم می‌کند.

هنگامی که خونریزی، جریان خون در اطراف یا داخل مغز را قطع می‌کند و جریان اکسیژن‌رسانی را برای بیش از سه یا چهار دقیقه مختل می‌کند، سلول‌های مغز شروع به مردن و نابود شدن می‌کنند، سلول‌های عصبی آسیب‌دیده و عملکرد‌های مرتبط با آن‌ها نیز آسیب می‌بینند. در واقع می‌توان گفت که خونریزی مغزی نوعی از سکته مغزی است و علت آن، ترکیدن رگ‌ها و شریان‌های مغزی و ایجاد خونریزی موضعی در بافت مغز و بافت‌های اطراف است.

خونریزی مغزی، صرف نظر از محل، معمولاً ناگهانی اتفاق می‌افتد. خونریزی مغزی باعث آسیب مغزی شده و می‌تواند تهدید‌کننده زندگی باشد. شدت و نتیجه خونریزی مغزی به علت آن، محل خونریزی، اندازه خونریزی، مدت زمانی که بین خونریزی و درمان می‌گذرد، سن و سلامت کلی بیمار بستگی دارد. سلول‌های مرده مغز دیگر بازسازی نمی‌شوند؛ بنابراین آسیب می‌تواند شدید باشد و منجر به ناتوانی جسمی، ذهنی و حرکتی شود.

مطالب مرتبط: نوار مغز در منزل

چه کسانی تحت تأثیر خونریزی مغزی (خونریزی داخل جمجمه‌ای) هستند؟

انواع مختلفی از خونریزی‌های داخل جمجمه‌ای در افراد مختلف (در هر سنی) رخ می‌دهد. اگرچه خونریزی مغزی (خونریزی در هرجایی از بافت مغز) و سکته مغزی هموراژیک (مخصوصاً زمانی که یک رگ خونی می‌شکند و در مغز خونریزی می‌کند) معمولاً با بالا رفتن سن بیشتر می‌شود؛ اما در کودکان نیز رخ می‌دهد (سکته مغزی کودکان).

کارهای خطرناکی که منجر به خونریزی مغز میشوند

علت اصلی سکته و خونریزی مغزی، لخته شدن خون (ترومبوز) در شریان مغز، آنوریسم پارگی مغز و ناهنجاری‌های شریانی وریدی (AVM) است که جریان خون را مسدود می‌کند و اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز مغز را قطع می‌کند؛ اما کارهای خطرناک دیگری نیز وجود دارند که منجر به خونریزی مغزی می‌شوند.

برخی از این کارها و شرایط به شرح زیر هستند:

• ضربه به سر در اثر سقوط از ارتفاع یا سقوط اشیاء از ارتفاع
• تصادف رانندگی
• خطاها و حرکات ورزشی
• فشار خون بالا که می‌تواند به دیواره رگ‌های خونی آسیب برساند و باعث ترکیدن آن شود.
• تجمع رسوبات چربی در شریان‌ها (آترواسکلروز)
• لخته خونی که در مغز ایجاد می‌شود یا از قسمت دیگری از بدن به مغز می‌رسد که به شریان آسیب رسانده و باعث ترکیدن آن می‌شود.
• پارگی آنوریسم مغزی (نقطه ضعیفی در دیواره رگ خونی که به‌صورت یک بادکنک یا بالن بیرون می‌آید و می‌ترکد)
• تجمع پروتئین آمیلوئید در دیواره سرخرگ مغز (آنژیوپاتی آمیلوئید مغزی)
• ترکیدگی ناشی از اتصالات غیرطبیعی بین شریان‌ها و ورید‌ها (ناهنجاری شریانی وریدی)
• درمان با داروهای ضد انعقاد (رقیق‌کننده‌های خون)
• تومور مغزی که به بافت مغز فشار می‌آورد و باعث خونریزی می‌شود.
• سیگار کشیدن
• مصرف زیاد الکل
• استفاده از مواد مخدر غیرقانونی مانند کوکائین
• شرایط مربوط به بارداری یا زایمان، از جمله اکلامپسی، واسکولوپاتی پس از زایمان یا خونریزی داخل بطنی نوزاد.
• شرایط مربوط به کلاژن‌سازی غیرطبیعی در دیواره رگ‌های خونی که می‌تواند باعث ضعیف شدن دیواره و در نتیجه پارگی دیواره عروق شود.

علائم خونریزی مغزی

علائم خونریزی مغزی به ناحیه درگیر مغز بستگی دارد. به‌طور کلی، علائم خونریزی مغزی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• سوزن سوزن شدن ناگهانی، ضعف، بی‌حسی یا فلج صورت، بازو یا پا، به‌ویژه در یک طرف بدن
• سردرد (سردرد ناگهانی و شدید (مانند سردردهای میگرنی) همراه با خونریزی زیر عنکبوتیه مغز)
• تهوع و استفراغ
• گیجی
• سرگیجه
• سبکی سر
• تشنج
• مشکل در بلع
• از دست دادن بینایی یا مشکل در بینایی
• از دست دادن تعادل یا هماهنگی اندام‌های بدن
• سفتی گردن
• حساسیت به نور
• گفتار غیرطبیعی یا نامفهوم
• مشکل در خواندن، نوشتن یا درک گفتار
• تغییر در سطح هوشیاری
• کمبود انرژی
• خواب‌آلودگی یا کما
• مشکل در تنفس
• ضربان قلب غیرطبیعی (اگر خونریزی در ساقه مغز باشد)

علائم خونریزی مغزی که احتمال وقوع آن‌ها بیشتر است

از بین علائم خونریزی مغزی که در بالا ذکر شد، علائمی وجود دارند که احتمال رخ دادن آن‌ها، اندکی بیشتر از سایر علائم است. علائم خونریزی مغزی رایج که در بین بیشتر افراد رخ می‌دهد، به شرح زیر هستند:

• سردرد ناگهانی یا شدید
• ضعف، گزگز یا بی‌حسی در بازوها یا پاها (اغلب در یک طرف)
• حالت تهوع یا استفراغ
• تغییرات در بینایی
• تغییرات در تعادل
• مشکل در صحبت کردن یا درک گفتار
• مشکل در استفاده از مهارت‌های حرکتی ظریف
• تشنج
• از دست دادن هوشیاری

اگر علائم خونریزی مغزی را در خود یا اطرافیانتان تجربه می‌کنید، حتماً با پزشک متخصص یا فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.

خدمات مراقبت و رسیدگی به افراد بیمار در موسسه توان بخش

در این مطلب با علت خونریزی مغزی و علائم خونریزی مغزی آشنا شدیم و متوجه شدیم که وجود یک آنوریسم مغزی و پاره شدن آن، می‌تواند منجر به خونریزی مغزی شود. این حالت می‌تواند برای بیمار کشنده باشد؛ بنابراین در صورت تشخیص خونریزی مغزی در خود یا اطرافیان از روی علائم خونریزی مغزی، وجود یک پرستار باتجربه و کاربلد در کنار بیمار الزامی خواهد بود.

برای این مهم می‌توانید روی خدمات مؤسسه توانبخش حساب کنید. مؤسسه توانبخش یکی از مؤسسه‌های خدمات پرستاری و مراقبتی است که خدماتی مانند اعزام پرستار به محل بیمار، انجام آزمایش‌های لازم در محل بیمار و مراقبت ۲۴ ساعته از بیمار را ارائه می‌کند. برای بهره‌مندی از خدمات مؤسسه پرستاری توانبخش، با کارشناسان و مشاوران این مجموعه در تماس باشید.