علت خشکی دهان چیست؟ (علت خشکی دهان در شب و خواب)

خشکی دهان می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، ولی عمدتا به دلیل کاهش تولید بزاق توسط غدد بزاقی ایجاد می‌شود. این مشکل ممکن است به خاطر عواملی مثل دهیدراتاسیون (کم آبی بدن)، استفاده از برخی داروها، بیماری‌های خاص مثل دیابت یا سندرم شوگرن، یا عادت‌هایی مثل سیگار کشیدن ایجاد شود. همچنین، استرس و اضطراب نیز می‌توانند به طور موقت باعث خشکی دهان شوند.

درمان خشکی دهان به شناسایی و درمان علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. برای پیگیری و تشخیص علت خشکی دهان خود می‌توانید از طریق مشاوره تلفنی رایگان با مشاوران توانبخش در تماس باشید. در ادامه این محتوا، علت خشکی دهان را در تمامی موارد مانند علت خشکی دهان در خواب، علت خشکی دهان در شب و… بررسی می‌کنیم؛ پس با ما همراه باشید.

7 دلیل اصلی خشکی دهان

خشکی دهان، که با نام زروستومیا شناخته می‌شود، وضعیتی است که در آن غدد بزاقی در دهان به اندازه کافی بزاق تولید نمی‌کنند تا دهان را مرطوب نگه دارند. این شرایط می‌تواند به دلایل متعددی رخ دهد، از جمله اثرات جانبی برخی داروها، روند پیری، درمان‌های سرطان، آسیب‌های عصبی ناشی از جراحی یا صدمات، و برخی بیماری‌ها مانند دیابت، سکته، عفونت مخمری در دهان، بیماری آلزایمر، یا بیماری‌های خودایمنی مانند سندرم شوگرن یا اچ‌آی‌وی/ایدز (چه بیماری‌هایی باعث خشکی دهان می‌شود؟)

علاوه بر این، کمبود برخی ویتامین‌ها نیز می‌تواند باعث خشکی دهان شود. کمبود پروتئین، ویتامین A، آهن، روی، و ویتامین‌های گروه B ممکن است به خشکی دهان منجر شوند. به عنوان مثال، کمبود ویتامین A می‌تواند به مشکلات دهان و خشکی آن منجر شود. آهن کمبودی می‌تواند باعث خشکی دهان و زبان قرمز و دردناک شود. همچنین، کمبود روی ممکن است بر میزان و ترکیب بزاق تولید شده در دهان تأثیر بگذارد. کمبود ویتامین‌های گروه B نیز ممکن است باعث خشکی دهان و علائم مرتبط با زبان شود. (کمبود کدام ویتامین باعث خشکی دهان می‌شود؟)

حال که به صورت کلی به علل خشکی دهان اشنا شدید؛ در ادامه علت‌های خشکی دهان را به دقت بررسی خواهیم کرد.

1. افزایش سن

طبیعی است که با افزایش سن، بدن دچار مشکلات بیشتری می‌شود. در افراد مسن، غدد بزاقی توانایی تولید بزاق کافی را ندارد؛ در نتیجه این افراد با عارضه خشک ‌شدن دهان مواجه می‌شوند.

2. مبتلا بودن به برخی از بیماری‌ها

برخی از بیماری‌ها با تأثیر بر روی غدد بزاقی، عملکرد آن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند و علت خشکی دهان هستند.

گاهی اوقات برای شما دارویی تجویز می‌شود که با مصرف آن بزاق دهانی شما کاهش پیدا می‌کند. این مشکل می‌تواند از عارضه‌های جانبی دارو باشد که معمولاً با تکمیل دوره مصرف و یا با قطع مصرف، مشکل نیز برطرف خواهد شد.

بعد از پرداختن به بیماری‌ها در تیتر بعدی به عوارض و اثرات داروها و نقش آن‌ها در خشکی دهان می‌پردازیم.

در زیر لیست بیماری‌هایی که باعث خشکی دهان می‌شوند آورده شده است:

دیابت

یکی از دلایل خشکی دهان، کم‌آبی بدن است. دیابت با کاهش آب بدن می‌تواند بر روی تولید بزاق تأثیرگذار باشد. علاوه بر این، استفاده از برخی داروهای بیماران دیابتی، باعث کاهش بزاق و در نتیجه خشکی دهان خواهد شد.

کاندیدیازیس دهانی

کاندیدیازیس یا برفک دهانی معمولاً یک بیماری خطرناک نیست. این بیماری باعث ایجاد عفونت در دهان می‌شود. عفونت به غدد بزاقی دهان آسیب وارد می‌کند و به‌این‌ترتیب باعث کاهش تولید بزاق در دهان می‌شود.

فیبروز سیستیک

این بیماری یک اختلال ژنتیکی و ارثی است که باعث اختلال در تنظیمات پروتئین فرد می‌شود. این بیماری باعث غلیظ شدن مخاط تنفسی و حتی تناسلی فرد بیمار می‌شود و یکی از عوارض آن خشکی بیش از حد دهان است. البته برخی از داروهایی که برای درمان فیبروز سیستیک هم تجویز می‌شوند، علت خشکی دهان می‌باشد.

سندروم شوگرن

سندروم شوگرن نوعی بیماری خودایمنی است که در اثر آن سیستم ایمنی به‌ اشتباه به غدد بزاقی فرد حمله می‌کند. این بیماری باعث التهاب در غدد بزاقی فرد می‌شود و در نتیجه کاهش ترشح بزاق و خشک شدن دهان را در پی دارد. البته برخی دیگر از بیماری‌های خودایمنی مانند HIV و آرتریت روماتوئید نیز ممکن است بر عملکرد غدد بزاقی تأثیرگذار باشند.

آلزایمر

بسیاری از بیماران مبتلا به آلزایمر از خشک شدن دهان رنج می‌برند؛ زیرا این بیماری مانع از هیدراته شدن بدن می‌شود و در نتیجه فرد با کاهش ترشح بزاق مواجه خواهد شد. معمولاً این مشکل حتی با تجویز دارو برای بیماران مبتلا به آلزایمر هم نمی‌تواند برطرف شود.

اضطراب و استرس

اضطراب و استرس مادر اکثر بیماری‌ها هستند. با افزایش هورمون کورتیزول (هورمون استرس)، ترکیبات بزاق دهان انسان تغییر می‌کنند و همین عامل باعث خواهد شد تا خشکی دهان اتفاق بیفتند. علاوه بر این، حملات پانیک نیز می‌توانند علت خشکی دهان باشند.

3. عوارض برخی از داروها

تقریباً تمامی داروهای تجویزی در کنار فوایدی که دارند، عوارضی هم متوجه بیمار می‌کنند. بسیاری از داروها مانند داروهای ضد حساسیت (آنتی‌هیستامین)، داروهای ضداضطراب و ضدافسردگی، داروهای ادرارآور (دیورتیک) و داروهایی که برای تنظیم فشارخون تجویز می‌شوند می‌توانند بر روی غدد بزاقی تأثیر بگذارند و باعث کاهش بزاق در دهان فرد و در نتیجه خشکی دهان شوند.

مصرف برخی از داروهای مرتبط به شیمی‌درمانی نیز باعث تغییر در ترکیبات بزاق می‌شوند و این موضوع باعث خشکی دهان خواهد شد.

درصورتی‌که پس از مصرف یک داروی خاص با خشکی دهان مواجه شدید، توصیه می‌شود با پزشک خود مشورت کنید تا در صورت امکان یک داروی جایگزین یا داروی مکملی برای شما تجویز شود.

4. برخی از خوراکی‌ها باعث خشکی دهان می‌شوند

سبک زندگی و مصرف برخی از خوراکی‌ها می‌تواند علت خشکی دهان شود. مصرف ادویه‌ها، خوراکی‌های بسیار تند و همچنین نوشیدنی‌های حاوی قند زیاد باعث خشک شدن دهان و بدتر شدن این وضعیت در فرد می‌شوند. نوشابه تأثیر بسیار بدی بر روی ترشح بزاق دارد؛ بنابراین باید در مصرف آن تجدیدنظر کنید.

علاوه بر این، مصرف بیش از اندازه غذاهای حاوی نمک و چربی زیاد می‌تواند باعث ازدست‌رفتن آب بدن و در نتیجه ایجاد خشکی دهان شود. همچنین مصرف برخی نوشیدنی‌های حاوی کافئین، غذاهای اسیدی و ترش، مصرف پیاز به‌صورت خام و سیر نیز می‌تواند باعث کاهش ترشح بزاق دهان و در نتیجه منجر به خشکی دهان می‌شود.

در عوض برخی از خوراکی‌ها باعث افزایش ترشح بزاق در دهان می‌شوند. مصرف سبزی‌ها و به‌خصوص هویج و خیار تأثیر بسزایی در افزایش سطح ترشح بزاق دارند.

افرادی که با کمبود ویتامین سی روبه‌رو هستند نیز با کاهش بزاق روبه‌رو می‌شوند. توصیه می‌شود این افراد مصرف برخی از میوه‌ها مانند مرکبات، هندوانه و خربزه را در دستور کار خود قرار دهند. البته بدن برخی از افراد ویتامین سی کمتری جذب می‌کند. به این افراد توصیه می‌شود در طول روز دو عدد قرص جوشان ویتامین سی مصرف کنند.

افرادی که عادت به کم نوشیدن آب در طول روز دارند با کاهش سطح آب بدن روبه‌رو می‌شوند. کاهش سطح آب بدن بر روی ترشح بزاق تأثیر مستقیم دارد و باعث خشک شدن دهان می‌شود.

5. آسیب دیدن عصب

دیگر علت خشکی دهان آسیب عصبی است. سر و گردن مانند دیگر نقاط بدن عصب‌هایی دارند. در صورت آسیب‌دیدن اعصاب ناحیه سر و گردن، در اثر جراحی و یا عوامل دیگر، عملکرد غدد بزاقی تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد و خشکی دهان اتفاق می‌افتد.

6. مصرف مواد مخدر

افراد مصرف‌کننده مواد مخدر در طولانی‌مدت با کاهش ترشح بزاق مواجه می‌شوند. مصرف مواد مخدر، مشروبات الکلی و متامفتامین باعث خشکی شدید دهان خواهند شد. لازم به ذکر است که با مصرف مواد مخدر و الکل و کاهش ترشح بزاق دهان، دندان‌ها نیز تخریب خواهند شد.

7. پرتو درمانی

برخی از اوقات پزشکان برای درمان سرطان و بیماری‌های خاص اقدام به پرتودرمانی در ناحیه سر و گردن می‌کنند. پرتوهای با دوز بالا می‌توانند باعث آسیب به غدد بزاقی شوند و این موضوع باعث کاهش ترشح و در نتیجه خشکی دهان بیمار خواهد شد.

اگر دچار خشکی دهان هستید، توصیه می‌شود برای تشخیص دقیق و درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید یا با مشاوران توانبخش در تماس باشید تا با توجه به شرایط شما پرستار شبانه روزی در منزل یا ویزیت پزشک عمومی در منزل بری شما فراهم کنند.

علت خشکی دهانی در شب چیست؟

خشک شدن دهان در شب یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که بسیاری از افراد با آن روبه‌رو می‌شوند.

علت خشکی دهان در شب عبارت‌اند از:

• تنفس دهانی: تنفس از راه بینی باعث حفظ رطوبت دهان می‌شود؛ اما تنفس دهانی که بیشتر در شب اتفاق می‌افتد باعث خشک شدن دهان خواهد شد.
• آب نخوردن: نخوردن آب به میزان کافی، به‌ویژه در هنگام شب، باعث خشکی دهان صبحگاهی خواهد شد.
• پاک‌نکردن رژ لب: در صورت خوابیدن با رژ لب و چسبیدن رژ به دندان‌ها ممکن است خشکی دهان در بانوان اتفاق بیفتد.
• دهان‌شویه حاوی الکل: الکل یکی از دلایل اصلی خشکی دهان است و مصرف دهان‌شویه حاوی الکل در شب می‌تواند باعث خشکی دهان شود.

دیگر علت خشکی دهان در شب عبارت است از:

خروپوف یکی از اصلی‌ترین دلایل خشکی دهان در شب

خروپوف یکی از اصلی‌ترین دلایل خشکی دهان در شب است. بسیاری از افراد با مشکلاتی نظیر انسداد بینی و یا مشکلات دیگر مواجه می‌شوند. این مشکلات می‌تواند باعث شود تا فرد در هنگام خواب خروپف کند. تنفس از طریق دهان می‌تواند باعث خشک شدن بزاق دهانی فرد شود.

آپنه انسدادی

آپنه انسدادی یکی دیگر از مشکلات شایع، به‌خصوص در میان افراد چاق است. در اثر این مشکل، مجاری تنفسی فرد به‌خوبی عمل نمی‌کنند و مسدود می‌شوند. آپنه انسدادی باعث خواهد شد تا عضلات قفسه سینه به‌خوبی عمل نکنند و این موضوع باعث می‌شود تا اکسیژن به‌سختی وارد ریه‌ها شود. این افراد در حین انجام تنفس دچار خرناس می‌شوند و حرکات بدن آن‌ها تندتر می‌شود. در این حالت‌ها فرد مجبور می‌شود تا از طریق دهان تنفس کند. تنفس از طریق دهان نیز باعث خشکی دهان خواهد شد.

علت خشکی دهان در خواب

همان‌گونه که بیان شد آپنه انسدادی، خروپوف، گرفتگی مجاری بینی و تنفسی و یا عادت‌کردن به تنفس دهانی می‌توانند علت خشکی دهان در خواب باشند. البته هرگونه مشکل در سلامتی که باعث اختلال در خواب شود نیز می‌تواند علت خشک شدن دهان در خواب باشد.

مؤسسه پرستاری توانبخش ارائه‌دهنده خدمات 24 ساعته پزشکی و پرستاری در منزل

در نظر داشته باشید که خشک شدن دهان می‌تواند عوارض خطرناکی داشته باشد؛ بنابراین باید در سریع‌ترین زمان ممکن علت خشکی دهان بررسی و این مشکل رفع شود. مؤسسه پرستاری توانبخش با داشتن 20 سال سابقه دارای تیمی حرفه‌ای و مجرب است که در کمترین زمان ممکن برای رفع مشکل شما قادر به اعزام پرستار و پزشک است.

برای رفع سریع‌تر مشکل می‌توانید بدون مراجعه به مطب دکتر و در خانه خود از خدمات ویزیت پزشک عمومی و یا کمک پرستار مجموعه بزرگ توانبخش استفاده کنید تا علت خشکی دهان مشخص و مشکل رفع شود. کافی است در صورت رخ‌ دادن این مشکل با مجموعه توانبخش از طریق مشاوره تلفنی رایگان در تماس باشید.