گرمازدگی چیست؟ علائم گرمازدگی کدامند؟

گرمازدگی به شرایطی گفته می‌شود که بدن فرد در معرض گرمای بسیار زیاد قرار می‌گیرد و دمای بدن او می‌تواند در عرض 10 الی 15 دقیقه به 106 درجه فارنهایت یا بالاتر نیز برسد. افرادی که ندانند گرمازدگی چیست؟ نمی‌توانند به موقع این مشکل را در خود درمان کنند. عدم درمان گرمازدگی می‌تواند باعث بیهوشی و کما شود. از این رو باید حتما در کوتاه‌ترین زمان ممکن گرمازدگی خفیف و شدید درمان شوند. بالا رفتن دمای بدن و گرمازدگی با نام هایپرترمی (Hyperthermia) شناخته می‌شود. اما در صورتی که شدیدترین درجه از هایپرترمی گرمازدگی (heatstroke)، افراد در معرض عوارض بسیار زیادی قرار دارند.

تشخیص گرمازدگی معمولا در روزهای گرم سال و در مناطق گرمسیری اتفاق می‌افتد. در این زمان بسیار زیاد با این عارضه مواجه می‌شوند که این موضوع می‌تواند منجر به مرگ بسیاری از افراد جهان گردد. بنابراین دانستن اینکه گرمازدگی چیست و نشانه‌های آن چگونه است؟ می‌تواند به درمان به موقع و جلوگیری از عوارض گرمازدگی کمک بسیار زیادی کند. در صورتی که علائم گرمازدگی خفیف یا شدید را مشاهده کرده‌اید، می‌توانید با موسسه پرستاری توانبخش در ارتباط باشید تا با مشاوره رایگان به شما برای کاهش علائم گرمازدگی در بزرگسالان و کودکان کمک کنیم.

گرمازدگی چیست؟

گرمازدگی وضعیتی است که بدن فرد گرمای بسیار زیادی را جذب می‌کند و قادر به خارج کردن مقدار کافی از گرما از بدن خود نیست. این بیماری برعکس مشکل هیوترمی یا سرمازدگی است که بدن فرد دچار لرز می‌شود. گرمازدگی معمولا در محیط‌های بسیار گرم و شهرهای جنوب کشور ایران اتفاق می‌افتد. علائم گرمازدگی در بزرگسالان شامل تعریق شدید، ضربان قلب سریع و گرم شدن بدن است که همگی می‌تواند نگران‌کننده و تهدیدکننده زندگی باشد. بنابراین درمان به موقع گرمازدگی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

علائم گرمازدگی

علائم گرمازدگی بزرگسالان و کودکان تقریبا با هم مشابه هستند. مهم‌‌ترین علامت، بالا رفتن بیش از اندازه دمای بدن است که می‌توان با لمس پوست و اندازه‌گیری دما، متوجه آن شد. افرادی که گرمازده می‌شوند، پوست بسیار خشکی دارند و عرق نمی‌کنند. وضعیت روانی و هوشیاری فرد نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد و ممکن است فرد تلو تلو بخورد و دچار حملات ناگهانی شود.

گرمازدگی زمانی اتفاق می‌افتد که هیپوتالاموس قادر به تنظیم دمای بدن شما نیست و دمای بدن شخص از 37 درجه سانتی‌گراد بالاتر می‌رود در صورتی که دمای داخلی بدن فرد بالاتر رود، گرمازدگی اتفاق می‌افتد و غده هیپوتالاموس نیز قادر به کنترل کردن شرایط نیست. اگر می‌خواهید بدانید علائم گرمازدگی چیست؟ همراه ما باشید تا شما را با سایر علائم مهم گرمازدگی آشنا کنیم.

• نهیدروزیس (Anhidrosis): این علامت، مهم‌ترین نشانه گرمازدگی در بزرگسالان است. در واقع در چنین شرایطی، پوست فرد بسیار خشک می‌شود و عرق نمی‌کند.
• عدم هماهنگی بدن: در چنین شرایطی بدن فرد هماهنگی مطلوبی ندارد و ممکن است فرد دچار مشکلات مختلفی از جمله عدم امکان تنظیم حرکات شود.
• تعریق بیش از حد: معمولا این نشانه گرمازدگی در بزرگسالان دیده می‌شود که پس از ورزش سنگین دچار گرمازدگی می‌گردند. تعریق بیش از حد می‌تواند خطرات جدی را برای سلامت عمومی بدن به همراه داشته باشد.
• پوست داغ و بسیار رنگ پریده: با لمس پوست می‌توان متوجه بالا رفتن دمای بیش از حد شد. علاوه بر این، پوست افرادی که گرمازده شده‌اند بسیار رنگ پریده است.
• فشار خون پایین یا بالا: برای تشخیص علائم گرمازدگی در بزرگسالان، می‌توان فشار خون فرد را بررسی کرد. معمولا در کنار سایر علائم، فشار خون بالا یا پایین نیز می‌تواند نشانه گرمازدگی باشد.
• حالت تهوع: حالت تهوع و استفراغ یکی از واکنش‌های بدن برای گرمازدگی است. افرادی که گرمازده می‌شوند، معمولا حالت تهوع شدیدی نیز دارند.
• تنفس بسیار سریع و ضربان قلب بالا: یکی از علائم گرمازدگی، تنفس بسیار سریع است. معمولا افراد در چنین شرایطی دچار افزایش ضربان قلب نیز می‌شوند.
• شنیدن صدای بد در ریه: ممکن است افرادی که با گرمازدگی مواجه شده باشند، صدای بدی را در ریه بشوند که مشابه با صدای انفجار است.
• تشنج: در موارد گرمازدگی شدید، تشنج اتفاق می‌افتد. تشنج بسیار خطرناک بوده و برای جلوگیری از آن حتما دمای بدن فرد پایین‌آورده شود.
• غش کردن: در صورتی که گرمازدگی شدید باشد، فرد غش می‌کند یا از هوش می‌رود.
• سستی عضلات: یکی از نشانه‌های گرمازدگی در بزرگسالان، سستی عضلات است. به طوری که افراد توانایی راه رفتن و یا حرکت دادن بدن خودشان را ندارند.

بررسی علائم گرمازدگی توسط پزشک

اگرچه علائم گرمازدگی بزرگسالان توسط خود بزرگسالان قابل تشخیص است، اما بهتر است که این عارضه در بخش اورژانس بیمارستان و از سوی پزشک تشخیص داده شود. پزشکان علائم گرمازدگی را با دقت بررسی می‌کنند و دمای بدن شما را بعد از معاینه فیزیکی اندازه‌گیری می‌کنند. در برخی از مواقع برای تشخیص نیاز به انجام آزمایش خون و ادرار نیز هست.

برای بررسی و تشخیص گرمازدگی می‌توان از روش عکس‌برداری قفسه سینه با اشعه ایکس و بررسی وضعیت قلب با نوار قلب نیز کمک گرفت. نحوه تشخیص گرمازدگی برای کودکان و بزرگسالان تقریبا یکسان است. به دلیل اینکه تشخیص سریع و به موقع گرمازدگی می‌تواند از شدت گرفتن آن جلوگیری کند، بسیار مهم است که افراد در زمان مناسب به پزشک مراجعه کنند.

عوارض گرمازدگی

خطرات گرمازدگی در بزرگسالان آنقدر زیاد است که توصیه می‌شود افراد حتما به موقع برای درمان گرمازدگی اقدام کنند. در غیر این صورت ممکن است با مشکلات دیگری نیز مواجه شوند. متاسفانه باید بگوییم که بین 10 الی 65 درصد از افرادی که دچار گرمازدگی می‌شوند و توجهی به علائم گرمازدگی نامرتبط با فعالیت‌های شدید بدنی ندارند، در اثر گرمازدگی فوت می‌کنند. این در حالی است که درصد مرگ و میر افرادی که در اثر فعالیت بدنی گرمازده شده‌اند به 3 الی 5 درصد می‌رسد.

برای جلوگیری از عوارض گرمازدگی در بزرگسالان، بسیار مهم است که افراد به موقع برای رفع گرمازدگی اقدام کنند. معمولا عوارض گرمازدگی که شامل آسیب عصبی، نارسایی کلیه، کاهش جریان خون، نارسایی کبد و… هستند تا چند ماه ادامه پیدا می‌کند و بعد کم کم از بین خواهند رفت. با این حال اینکه گرمازدگی چند روز طول می‌کشد؟ بستگی به شدت گرمازدگی و علائم آن دارد.

چه عواملی خطر گرمازدگی را افزایش می‌دهد؟

همه افراد در هر بازه سنی ممکن است با مشکل گرمازدگی مواجه شوند، اما در حالت کلی گرمازدگی در کودکان و نوزادان و همچنین افراد مسن شایع‌تر است. چرا که سیستم ایمنی بدن و غده هیپوتالاموس ممکن است قادر به تنظم موثر دما نباشد. بیشتر ورزشکاران، سربازان و افرادی که فعالیت فیزیکی شدید در گرما دارند نیز احتمال گرمازدگی بیشتری نیز خواهند داشت. مصرف برخی از داروها نیز می‌تواند خطر ابتلا به گرمازدگی را در برخی از افراد افزایش دهد. بنابراین اینکه خطر گرمازدگی در چه کسانی بیشتر است؟ شامل موارد زیر می‌باشد:

• افراد مسنی که در خانه‌هایی زندگی می‌کنند که تهویه مناسبی ندارد.
• نوزادان و کودکان، به ویژه کودکانی در ماشین رها می‌شوند.
• افراد مصرف‌کننده بعضی از داروهای خاص مانند آنتی‌هیستامین، قرص‌های لاغری، داروهای ضدتشنج، داروهای منقبض‌کننده خون، داروهای قلبی و عروقی و کنترل‌کننده فشار و داروهای ضدافسردگی و ضدروان‌پریشی از جمله این داروها هستند.
• مصرف الکل ریسک مشاهده علائم گرمازدگی را افزایش می‌دهد.
• بعضی از داروهای غیرقانونی مانند کوکائین و مت‌آمفتامین می‌تواند در تشدید علائم گرمازدگی موثر باشد.
• مصرف سیگار و سایر دخانیات با تضعیف سیستم ایمنی بدن باعث گرمازدگی شدیدتر می‌شود.
• افرادی که در شهرهای بسیار گرمسیر و پررطوبت زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض گرمازدگی قرار می‌گیرند.

اگرچه موارد فوق می‌تواند احتمال مشاهده گرمازدگی را در افراد افزایش دهند، اما در هر صورت این عارضه ممکن است در هر فردی دیده شود. از این رو افراد برای مشاهده علائم گرمازدگی هوشیار باشند و ضمن درک اینکه عوامل خطر گرمازدگی چیست، به موقع به درمان این عارضه بپردازند.

انواع گرمازدگی

با درک اینکه گرمازدگی چیست و چه انواعی دارد، می‌توانید به موقع این عارضه را درمان کنید. گرمازدگی می‌تواند به علت فعالیت فیزیکی بیش از حد در شرایط جوی گرم و مرطوب ایجاد شود، اما ممکن است برخی از افراد نیز با این عارضه به صورت نامرتبط با فعالیت فیزیکی مواجه شوند. انواع گرمازدگی را می‌توان بسته به شدت به نوع گرمازدگی خفیف و شدید تقسیم‌بندی کرد که گرمازدگی خفیف معمولا عوارض محدودتری را به همراه دارد، ولی گرمازدگی شدید علائم شدیدتری را به همراه خواهد داشت. بنابراین، در حالت کلی دو نوع گرمازدگی احتمال رخ دادن دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• گرمازدگی ناشی از فعالیت (Exertional heatstroke):

یکی از انواع گرمازدگی که بیشتر جوانان ورزشکار با آن مواجه می‌شوند، گرمازدگی ناشی از فعالیت است. این نوع گرمازدگی به علت فعالیت فیزیکی بیش از حد در شرایط گرم و مرطوب رخ می‌دهد. علائم گرمازدگی ناشی از فعالیت به مدت چند ساعت در بدن فرد بروز پیدا می‌کند و بعد از بین می‌رود.

• گرمازدگی ناشی از شرایط بدنی (Non-exertional heatstroke):

گرمازدگی ناشی از شرایط بدنی با نام گرمازدگی کلاسیک نیز شناخته می‌شود. در این حالت، فعالیت بدنی باعث بروز مشکل گرمازدگی نخواهد شد. بلکه سن و وضعیت سلامتی فرد می‌تواند عامل بروز این مشکل باشد. معمولا این نوع گرمازدگی تا چند روز در بدن شخص باقی می‌ماند و عوارض آن شدت پیدا می‌کند.

شدیدترین نوع گرمازدگی با نام هایپرترمی یا گرماگرفتگی شناخته می‌شود که دمای بدن فرد به حدود 40 درجه سانتی‌گراد نیز می‌رسد. در صورت اتفاق افتادن چنین شرایطی و عدم مراقبت صحیح از بیمار، ممکن است دمای بدن به 41 درجه سانتی‌گراد نیز برسد. در این حالت احتمال اینکه فرد با مرگ مواجه شود، وجود دارد.

گرمازدگی چند روز طول می‌کشد؟

گرمازدگی می‌تواند از 1 تا 2 و تا یک سال دوام پیدا کند. معمولا درمان در بیمارستان در طی یک الی دو روز انجام می‌شود، اما عوارض گرمازدگی ممکن است تا 6 ماه یا یک سال ادامه داشته باشد. در صورتی که فرد با علائم گرمازدگی خفیف مواجه شود، گرمازدگی می‌تواند در یک بازه زمانی کوتاه چند روزه درمان شود و عارضه‌ای را نیز به همراه نداشته باشد. اما اگر فرد با علائم گرمازدگی شدید مواجه شود، احتمال اینکه علائم شدت پیدا کند و خطرات زیادی را به همراه داشته باشد، وجود دارد. علاوه بر این، گرمازدگی شدید می‌تواند عوارض جدی را به همراه داشته باشد و باعث نارسایی کلیه، نارسایی کبد و عوامل این چنینی شود که برای درمان، راهی به غیر از صبوری کردن و مصرف داروهای مختلف نیست.

بسته به اینکه چه داروی گرمازدگی بزرگسالان داده می‌شود، ممکن است دوره درمانی کوتاه یا طولانی شود. بهتر است که برای کاهش عوارض و طول دوره نقاهت گرمازدگی، از قرص گرمازدگی مناسب استفاده کنید که علائم گرمازدگی را کنترل می‌کند و عوارض آن را به حداقل می‌رساند.

تشخیص علائم گرمازدگی توسط موسسه پرستاری توانبخش

علائم و نشانه‌های گرمازدگی می‌تواند راهی برای تشخیص به موقع این عارضه به وجود آورد. به طور کلی، تشخیص علائم گرمازدگی باید توسط پزشک انجام شود. اما به دلیل اینکه یکی از عوارض گرمازدگی، سستی عضلات است؛ بهتر است که افراد از خدمات تخصصی برای تشخیص علائم گرمازدگی در منزل استفاده کنند. موسسه پرستاری توانبخش یکی از موسسه‌های تخصصی در حوزه تشخیص علامت‌های گرمازدگی است که توانسته با اعزام پزشک متخصص به محل، به موقع به درمان این عارضه کمک کند.

برای تشخیص علائم گرمازدگی توسط موسسه پرستاری توانبخش، کافیست که که با کارشناسان ما در ارتباط باشید و ضمن دریافت مشاوره رایگان، از خدمات اعزام پزشک متخصص نیز استفاده کنید. علاوه بر این، در صورتی که نیاز به انجام نمونه‌گیری در منزل باشد، می‌توانید از خدمات موسسه پرستاری توانبخش و نمونه‌گیری در منزل استفاده کنید. این موسسه عضو رسمی مراکز همیاری است که توانسته با عقد قرارداد معتبر، امکان اعزام پزشک متخصص و پرستار برای مراقبت شبانه‌روزی یا روزانه سالمندان و بیماران را فراهم کند.