بازی درمانی با کودکان بیش فعال؛ راهکاری موثر برای رسیدن به نتیجه

بازی درمانی یک روش درمانی مخصوص کودکان است که به کمک آن می‌توان کودکان را برای بیان درست احساسات، تفکر و ارتباط گیری درست ترغیب کرد. بازی درمانی تاثیر بسیار زیادی بر روی افزایش تمرکز کودکان بیش فعال، بهبود توجه به محیط، کنترل رفتار و… دارد؛ اما باید هم نوع بازی توسط افراد متخصص مشخص شود هم نحوه اجرای آن. بهترین بازی‌ها برای بازی درمانی کودکان بیش فعال بازی‌های حرکتی، تخیلی، ساخت و ساز، تنظیم زمان و… هستند که در ادامه به طور ویژه به آن‌‌ها خواهیم پرداخت.

لازم به ذکر است که برای انتخاب بازی در درمان بیش فعالی کودکان بهتر است از مشاوران و افراد متخصص در این زمینه کمک بگیرید و به این منظور می‌توانید از خدمات مراقبت از کودک بیش فعال در منزل توانبخش استفاده کنید.

بازی درمانی کودکان بیش فعال

همان طور که گفتیم بازی درمانی یک روش برای افزایش تمرکز و توجه کودکان بیش فعال است و با تجویز افراد متخصص بدون شک تاثیر زیادی در تکمیل درمان این گروه از کودکان دارد.

مهم ترین موضوع در تجویز روش بازی درمانی این است که والدین، مربیان و روانشناسان متخصص باید بازی‌های درمانی را بر اساس نیاز کودک مشخص و اجرا کنند.

بازی درمانی چیست؟

بازی درمانی یک روش درمانی تخصصی است که بیشتر برای کودکان مناسب می‌باشد. در این روش بازی هایی که به افکار، حرکات، ارتباطات، احساسات، کنترل رفتار و… کمک می‌کنند برای کودکان تجویز می‌شود. بازی برای کودکان جنبه تفریح دارد و به آن بیشتر از سایر روش‌های درمانی علاقه مند هستند. در ادامه قصد داریم اهداف بازی درمانی را بررسی نماییم.

اهداف بازی درمانی

شاید در ابتدا فقط با خود بگوییم بازی درمانی برای درمان مشکلات رفتاری و شخصیتی کودکان است اما این یک پاسخ مختصر است در حالی که بازی درمانی اهداف زیادی را دنبال می‌کند که به شرح زیر هستند:

• بیان احساسات: کودکان با کمک بازی درمانی قدرت بیان احساست خود را به طور وضوح و با اعتماد به نفس بالا پیدا می‌کنند.
• کاهش اضطراب و استرس: اضطراب و استرس یکی از مشکلات کودکان در اجتماع است. با قرار دادن کودکان در فضای امن و سپردن نقش‌های مختلف که بحران و شرایط خاص را تجربه کنند می‌توان اضطراب و استرس آن‌ها را کم کرد.
• تقویت مهارت‌های اجتماعی: با کمک بازی درمانی می‌توان مهارت‌ها اجتماعی همچون همکاری، همدلی و… را در کودکان تقویت نمود.
• درک بهتر از خود و اطرافیان: برای حضور در جامعه و عهده دار شدن نقش‌های اجتماعی نیاز است که کودکان درک درستی از خود، محیط و افراد مختلف داشته باشند که با بازی درمانی می‌توان این مورد را تقویت نمود.
• قدرت حل مسئله: افراد باید یاد بگیرند که در طول مسیر زندگی مسائل و مشکلاتی وجود دارد و در بازی درمانی می‌توان قدرت حل مسئله در کودکان با مشکل بیش فعالی را افزایش داد.

فواید بازی درمانی برای کودکان بیش فعال

بازی درمانی به طور تخصصی برای کودکان بیش فعال فواید متعددی دارد و با کمک این روش می‌توان به این کودکان کمک کرد که روی احساسات و رفتارهای خود کنترل بیشتری داشته باشند و در زمینه ورزش، هنر، تحصیلات و… به پیشرفت قابل توجهی دست یابند. اما به طور خلاصه فواید بازی درمانی برای کودکان بیش فعال موارد زیر هستند:

• بهبود تمرکز و توجه: یکی از مشکلات اصلی کودکان بیش فعال نداشتن تمرکز و توجه به میزان کافی است که با کمک بازی درمانی می‌توان به کودکان بیش فعال با روش‌های حرفه ای آموخت که بتوانند تمرکز و توجه خود را روی کارهای مهم حفظ کنند.
• تنظیم احساسات: بازی درمانی به کودکان بیش فعال می‌آموزد که در شرایط مختلف خشم، شادی، هیجان، تعارض، استرس، رو به رو شدن با چالش‌ها و… واکنش و احساسات خود را بتوانند مدیریت کنند.
• تقویت مهارت‌های اجتماعی: کودکان بیش فعال در شرایط بازی یاد می‌گیرند که با اطرافیان خود تعاملات اجتماعی همچون همدلی، همکاری، گفتگوی منطقی و… داشته باشند.
• توسعه مهارت حل مسئله: کودکان بیش فعال با توجه به شرایطی که دارند در شرایط بحرانی و بروز مسائل شاید به خوبی نتوانند با موضوع رو به رو شوند و روی افکار خود برای حل مسئله تمرکز کنند. بازی درمانی کودکان بیش فعال را در شرایطی قرار می‌دهد که قدرت حل مسئله و مواجه با بحران را به دست آورند.
• تقویت مهارت‌های حرکتی: حرکات فیزیکی و مهارت‌های حرکتی نقش مهمی در رشد و پیشرفت کودکان دارند و بازی درمانی برای کودکان بیش فعال می‌تواند مهارت‌های حرکتی آن‌ها را بالا ببرد.

در تابستان گرمازدگی در کودکان بیماری شایعی هست برای تشخیص این بیماری می‌توانید مطلب «علائم گرمازدگی در کودکان» را مطالعه فرمایید.

انواع بازی‌های مناسب برای کودکان بیش فعال

برای کودکان بیش فعال باید درمانگر بازی هایی را تجویز کند که علاوه بر سرگرم کننده بودن در راستای بهبود مهارت‌های اجتماعی، تقویت تمرکز و توجه، کنترل هیجانات و… باشند. در ادامه چند نوع بازی مناسب کودکان بیش فعال را معرفی می‌کنیم:

• بازی‌های حرکتی: بازی‌ها حرکتی و فیزیکی هم روی تقویت مهارت‌های حرکتی کودک موثرند هم باعث می‌شوند انرژی آن‌ها تخلیه شود. بازی هایی مانند فوتبال، بسکتبال، والیبال و مواردی مثل نقشه گنج و پیدا کردن گنج، رقص و… برای این موضوع مناسبند.
• بازی‌های تمرکزی: بازی هایی مثل پازل، مکعب روبیک، بازی‌های حافظه ای، شطرنج، پیدا کردن تصاویر مشابه روی کارت‌ها و…منجر به بالا رفتن تمرکز کودکان بیش فعال می‌شود.
• بازی‌های گروهی: با انجام بازی‌های گروهی مثل فوتبال، دکتر و بیمار، مدرسه و… کودکان با مهارت‌های اجتماعی مانند همدلی، مهربانی، احترام، همکاری و انجام کار تیمی آشنا می‌شوند.
• بازی‌های ساختنی: بازی‌های ساختنی مانند لگو، خمیر بازی، کوبی و… خلاقیت و تفکر منطقی کودکان بیش فعال را تقویت می‌کنند.
• بازی‌های تخیلی: در بازی‌های تخیلی مانند عروسک بازی، قصه گویی و… کودکان بیش فعال به راحتی می‌توانند احساسات درونی خود را بیان کنند.
• بازی‌های آموزشی: بازی با اعداد، حل جدول اعداد، بازی با کلمات، زبان آموزی، پانتومیم و… نمونه هایی از بازی‌های آموزشی هستند که توانایی یادگیری مفاهیم و دانش‌های مختلف را در کودکان بیش فعال تقویت می‌کنند.
• بازی‌های آرامش بخش: با توجه به حس استرس و اضطرابی که کودکان بیش فعال دارند باید ذهن آنها به آرامش برسد و با کمک مدیتیشن، یوگا، نقاشی، موسیقی، ساخت کاردستی و… می‌توان آرامش ذهنی آن‌ها را تقویت کرد.

در انتها باید به این نکته دقت کنیم که بازی درمانی فقط جنبه سرگرمی ندارد و باید تحت نظر مشاور و درمانگر انجام و میزان تاثیرپذیری کودک بیش فعال سنجیده شود.

نکات علمی در اجرای بازی‌ها برای کودکان بیش فعال

در زمان اجرای بازی‌ها برای کودکان بیش فعال باید به چندین نکته توجه شود که در نهایت به نتایج دلخواه برسید. اما مهم ترین نکات درباره اجرای درست بازی درمانی برای کودکان بیش فعال موارد زیر هستند:

• محیط مناسب: محیط بازی برای کودک بیش فعال باید به صورتی طراحی شود که از حواس پرتی کودک جلوگیری کند. هعمچنین فضای کافی برای اجرای بازی‌های حرکتی و تیمی در اختیار کودکان باشد.
• زمان بندی مناسب: برای پیشگیری از بی حوصلگی و خستگی بهتر است بازی‌ها را در زمان‌های کوتاه 20 دقیقه ای برنامه ریزی و طراحی کنید و در بین هر بازی یک استراحت کوتاه برای کودکان در نظر بگیرید.
• قوانین مشخص و ساده: قوانین بازی را به زبان ساده و به دور از پیچیدگی و ابهام برای کودکان توضیح دهید و اگر لازم است چندین بار در طول بازی قوانین تکرار شوند.
• تشویق و پاداش: برای این که کودکان در بازی‌ها مشارکت داشته باشند بهتر است که از کلمات تشویق کننده استفاده شود و حتی به ازای موفقیت کسب شده پاداش هایی هم بگیرند.
• تنوع در بازی ها: گاهی قواعد اصلی بازی را تغییر بدهید و پشت سر هم یک بازی را تکرار نکنید که کودک دچار یکنواختی نشود.
• توجه به علایق کودک: سعی شود در مشاوره‌های اولیه علایق کودک بررسی و مشخص شوند و بر اساس پیشنهاد و نظرات کودکان بازی‌های مورد علاقه آن‌ها اجرا شود.

در انتها باید دقت کنیم که هیجان کودکان در طول دوره بازی درمانی کنترل شود و در صورت بروز رفتار نامناسب با آرامش و کمال احترام رفتار نادرست را به آن‌ها گوشزد کنیم. ضروری ترین نکته که باید به آن دقت کنیم این است که برای بازی درمانی با مشاور و افراد متخصص صحبت کنیم تا با توجه به میزان بیش فعالی کودک و طبق نیاز شخص بازی مناسب تجویز گردد. برای دریافت خدمات تخصصی بازی درمانی با کارشناسان موسسه توانبخش در ارتباط باشید  تا متناسب با نیاز کودکتان بهترین روش بازی درمانی را تجویز نمایند.