بزرگ شدن قلب در سالمندان: علل، عوارض و راه‌های پیشگیری و درمان

بزرگ شدن قلب در سالمندان یا به اصطلاح کاردیومگالی از بیماری‌های ناگوار قلبی است که با افزایش اندازه قلب رخ می‌دهد. این عارضه باید به موقع درمان شود و در صورت عدم توجه و مراقبت‌های لازم احتمال بروز خطراتی مانند سکته، مرگ و نارسایی قلبی افزایش می‌یابد.

قلب یک مرکز اصلی در کل سیستم بدن هر فردی است که از عضلات قوی و شریان‌های خونی تشکیل شده است. در حالت عادی، به اندازه یک مشت گره خورده است، اما در صورت خارج شدن از حد نرمال می‌تواند مشکل ساز باشد و توانایی فعالیت‌های صحیح لحظه‌ای خود را از دست می‌دهد. عوارض بزرگ شدن قلب در سالمندان گسترده است و در سطح‌های مختلف تعریف می‌شود. اگر یکی از اعضای خانواده‌تان با این مشکل روبرو است، کسب اطلاعات کافی و مراقبت‌های ضروری کمک کننده خواهد بود.

بزرگ شدن قلب چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟

بزرگ شدن قلب اتفاقی است که به دلایل مختلفی مانند عفونت و استرس‌های زیاد از حد شکل می‌گیرد. در این حالت، قلب بزرگ یا گشاده شده و فرد مبتلا به آن برای ادامه زندگی باید درمان‌های ویژه‌ای را دنبال کند. البته احتمال بروز این مشکل به خاطر وجود بیماری‌های زمینه‌ای قلبی وجود دارد و به طور قطعی دلیل آن را نمی‌توان بیان کرد.

افراد مسن بر اثر افزایش سن بیشتر تحت خطر این بیماری قرار دارند. به همین خاطر، بهتر است از عوامل موثر بر افزایش سایز قلب دوری کنند و تا حد امکان آن‌ها را انجام ندهند. البته مشکلات زمینه‌ای پاتولوژیکی و فیزیولوژیکی در بروز آن تاثیرگذار است و می‌تواند برای عملکرد اصولی قلب یک تهدید به حساب آید.

علائم و نشانه‌های بزرگ شدن قلب در سالمندان

برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی در سالمندان خوب است با علائم بزرگ شدن قلب آشنا شوید. بیشتر اوقات این مشکل هیچ علائمی به همراه ندارد. اما گاهی اوقات با علائم گفته شده زیر ظاهر می‌شود:

• تنگی تنفس
• ریتم نامنظم قلب یا همان آریتمی قلب
• تپش قلب
• تورم پا و مچ پا
• سرگیجه
• خستگی
• درد ناحیه قفسه سینه
• ناتوانی در تنفس
• بی حالی
• درد بازوها، گردن، فک یا کمر

برخی علائم به حالت اضطراری خودشان را نشان می‌دهند و در صورت روبرو شدن با آن‌ها باید خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید.

عوارض کاردیومگالی و خطرات آن

بزرگی یا نارسایی قلبی در سالمندان بدین معناست که قلب نمی‌تواند مانند گذشته کار خود را به درستی انجام دهد. بر اثر نازک یا ضخیم شدن دیوارهای آن، خون تصفیه شده به خوبی در اختیار سلول‌های بدن قرار نمی‌گیرد و در عملکرد پمپاژ قلب مشکل ایجاد می‌شود. در صورت عدم اجرای روش‌های درمان بزرگ شدن قلب و رعایت نکات مراقبتی از سوی سالمندان و خانواده‌های آنان، احتمال بروز بیماری‌های قلبی همچون نارسایی و سکته قلبی افزایش می‌یابد.

با تشخیص کاردیومگالی و علت اصلی آن، درمان به خوبی پیش می‌رود. اما اگر علل کاردیومگالی مشخص نشود، متاسفانه نمی‌توان به بهبود وضعیت قلب امیدوار باشید.

دلایل اصلی بزرگ شدن قلب در سالمندان

با بررسی علائم بزرگ شدن قلب تاحدودی می‌توان علت اصلی آن را پیش بینی کرد. همچنین با مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات لازم مانند تصویر برداری، دلیل اصلی نارسایی قلبی در سالمندان مشخص می‌شود.

در موارد زیر با رایج‌ترین علل بیماری بزرگ شدن قلب سالمندان آشنا می‌شوید:

• بیماری عروق کرونر
• میوکاردیت
• تیروئید
• فشار خون بالا
• کم خونی
• هموکروماتوز
• حمله قلبی
• چاقی و افزایش وزن

البته افزایش سن و کاهش حالت ارتجاعی عروق قلبی می‌تواند موجب بروز این مشکل شود. در واقع فشار خون بالا و تاثیر آن بر قلب بر همگان ثابت شده و زمانی که رگ‌های خونی بر اثر فشار خون بالا ارتجاعی بودن خود را از دست می‌دهند، بسیار سفت می‌شوند و خطرات ناگواری به همراه خواهند داشت.

روش‌های تشخیص کاردیومگالی

هنگامی که با علائم بزرگ شدن قلب روبرو می‌شوید، انجام روش‌های تشخیصی ضرورت پیدا می‌کند. ابتدا پزشک معاینات فیزیکی را انجام می‌دهد و در مورد سابقه پزشکی و علائم از شما سوال می‌پرسد. در ادامه با انجام آزمایشات زیر به تشخیص دقیق کاردیومگالی و علت اصلی آن می‌رسد:

آزمایش خون: این آزمایش می‌تواند بر تایید بزرگ شدن قلب موثر باشد. در مواقعی که این مشکل با درد قفسه سینه همراه است، در آزمایش خون ممکن است سطوح مواد موجود در آن تغییر کرده باشد.

الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب: این آزمایش به بررسی فعالیت قلب و اندازه گیری‌های دقیق آن می‌پردازد. با چسباندن الکترود روی قفسه سینه، بازوها و پاها انجام می‌شود و بیانگر سرعت دقیق ضربان قلب است.

سی تی اسکن یا ام آر آی: شیوه انجام بدین گونه است که روی میز دراز می‌کشید و وارد دستگاه می‌شود. لوله اشعه ایکس یا امواج مغناطیسی و رادیویی به بدن شما ساطع می‌شود و در نتیجه تصاویری از قلب و ناحیه قفسه سینه شما به ثبت می‌رسد.

X-Ray قفسه سینه: رادیوگرافی قفسه سینه برای تشخیص وضعیت ریه‌ها و قلب موثر است و در صورت تغییر اندازه قلب در عکس، اجرای دیگر آزمایشات برای تایید آن توصیه می شود.

تست ورزش یا استرس: برای انجام این آزمایش جهت تشخیص بیماری‌های قلبی در سالمندان نیاز است فعالیت‌های ورزشی مانند راه رفتن روی تردمیل یا دوچرخه زدن انجام دهید. طی آن عملکرد قلب مورد بررسی قرار می‌گیرد و اگر توانایی انجام فعالیت‌های ورزشی را نداشته باشید، احتمالاً داروهایی تجویز می‌شود که اثرات ورزش را بر قلب تلقین می‌کند.

راه‌های درمان بزرگ شدن قلب

برای کاهش علائم بزرگ شدن قلب و بیماری‌های عروق کرونر نیاز است روی سبک زندگی خود تمرکز داشته باشید و مراقبت‌های پزشکی را رعایت کنید. روش‌های متعددی برای درمان پیشنهاد می‌شود که در ابتدا براساس نوع بیماری زمینه داروهای موثر تجویز خواهد شد.

1. داروهای لازم

برخی داروهای درمانی کاردیومگالی به شرح زیر است:

• داروهای تنظیم ضربان قلب
• مهارکننده‌های انزیم مبدل آنژیوتانسین به منظور بهبود فشار خون
• داروهای ضدانعقاد برای کاهش خطر لخته خون
• مسدودکننده‌های بتا برای کنترل فشار خون و بهبود عملکرد قلب
• داروهای دیورتیک برای کاهش سدیم و آب در بدن

2. جراحی

برای درمان قطعی بزرگ شدن قلب برخی جراحی‌ها توصیه می‌شود. با کاشت ضربان ساز، می‌توان به ضربان یکنواخت برسید. همچنین امکان قرار گذاشتن دستگاه مخصوص وجود دارد که موجب ایجاد شوک برای رسیدن به ریتم مناسب می‌شود. از دیگر جراحی‌های پیشنهادی می‌توان به عمل بای پس عروق کرونر و تعویض دریچه قلب اشاره کرد.

نقش تغذیه و سبک زندگی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی

نقش تغذیه و سبک زندگی در سلامت قلب به عنوان حیاتی‌ترین عضو بدن بسیار موثر است. با افزایش آگاهی و تشویق سالمندان خود در خانه می‌توانید اثرات ناگوار بیماری‌های قلبی را کاهش دهید و آنان را از زندگی سالم و بدون دغدغه بهره مند سازید. براساس نتایج بدست آمده، مصرف وعده‌های غذایی مفید و سالم می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش دهد و موجب بهبود علائم بزرگ شدن قلب در سالمندان شود:

• پرهیز از مصرف زیاد چربی‌های اشباع
• مصرف مناسب چربی‌های غیر اشباع مانند امگا 3 و 6
• افزایش مصرف فیبر غذایی
• مصرف وعده‌های غذایی حاوی آنتی اکسیدان مانند سبزیجات، آجیل‌ها، توت‌ها و …
• دوری از نمک

علاوه بر تنظیم برنامه غذایی، تغییر سبک زندگی سالم مانند ترک سیگار، الکل و مواد مخدر موجب افزایش طول عمر قلب و بهبود عملکرد آن می‌شود.

اهمیت مراقبت‌های پزشکی در منزل برای بیماران قلبی

مراقبت‌های پزشکی در منزل برای بیماران قلبی در جوانب مختلفی خلاصه می‌شود. پرستاران اعزام شده به منزل به خوبی نسبت به خدمات مفید در روند درمانی بزرگ شدن قلب در سالمندان آگاه هستند. با اجرای خدمات مراقبتی اصولی، افراد در منزل وقت بیشتری برای رسیدگی به کارهای روزانه دارند و سالمند به همراهی پرستار به توصیه‌های پزشک پایبند است.

خدمات توانبخش برای بیماران قلبی سالمند

اگر شما یا عزیزانتان از مشکلات قلبی مانند بزرگ شدن قلب رنج می‌برید، متخصصان توانبخش آماده ارائه خدمات پزشکی و پرستاری در منزل هستند. برای دریافت مشاوره و خدمات درمانی، همین حالا با ما تماس بگیرید!

خدمات این مرکز در زمینه‌های مختلف خلاصه می‌شود و پرستاران باتجربه می‌توانند به صورت 24 ساعته در کنار سالمند عزیزتان حضور داشته باشند. آنان موظف اند نسبت به علائم حیاتی سالمند توجه کافی نشان دهد و در صورت روبرو شدن با نشانه‌های خطرساز، خیلی سریع سالمند را به مرکز درمانی انتقال دهد. همچنین در انجام کارهای روزانه و مصرف داروها و وعده‌های غذایی بسیار کمک کننده خواهد بود.

نتیجه گیری

بزرگ شدن قلب در سالمندان اتفاقی است که با افزایش سن هر فردی را می‌تواند درگیر کند. برخی‌ها به دلیل بیماری زمینه‌ای با کاردیومگالی روبرو می‌شوند و برخی دیگر به دلیل بیماری‌های زمینه با بزرگ شدن قلب دست و پنجه نرم می‌کند. شما یا سالمند عزیزتان می‌تواند با پیروی از سبک زندگی سالم، رعایت نکات درمانی و مراقبتی از اثرات ناگوار این بیماری درامان بمانید و به خوبی آن را مدیریت کنید.