اندازه پروستات طبیعی و خطرناک چقدر است؟

پروستات، غده‌ای کوچک در دستگاه تناسلی مردان است که در زیر مثانه و جلوی راست‌روده قرار دارد و وظیفه تولید بخشی از مایع منی را بر عهده دارد. اندازه این غده با افزایش سن می‌تواند تغییر کند. در جدول زیر اندازه پروستات (طبیعی و خطرناک) را مشاهده می‌کنید:

این اندازه‌ها تقریبی بوده و ممکن است در افراد مختلف کمی متفاوت باشد. عواملی مانند سن، عوامل هورمونی و ژنتیک می‌توانند بر اندازه پروستات تأثیر بگذارند.

پروستات چیست و چگونه اندازه آن اهمیت دارد؟

پروستات غده‌ای کوچک به اندازه یک توپ پینگ‌پنگ (حدود ۳۰ گرم وزن) است که در زیر مثانه و در عمق کشاله ران قرار دارد. این غده که از بافت همبند و ماهیچه تشکیل شده، مجرای ادراری را از درون خود عبور می‌دهد. پروستات به همراه آلت تناسلی، کیسه بیضه و بیضه‌ها جزء سیستم تناسلی مردانه محسوب می‌شود.

نقش پروستات در بدن

پروستات به شکل هرم وارونه قرار گرفته و مجرای ادرار از میان آن عبور می‌کند؛ به همین دلیل هرگونه تغییر در اندازه یا عملکرد پروستات می‌تواند تاثیر مستقیمی بر ادرار کردن داشته باشد و ممکن است جریان ادرار را دچار مختل کند.

همچنین، در زمان انزال، پروستات با انقباض خود مایعی قلیایی و شیری رنگ به مایع منی اضافه می‌کند که به حفظ و تقویت اسپرم کمک می‌کند. این مایع، حدود ۳۰ درصد از حجم کلی منی را تشکیل می‌دهد و نقش مهمی در افزایش بقا و حرکت اسپرم دارد.

اندازه طبیعی پروستات چقدر است؟

اندازه طبیعی پروستات در سنین مختلف تحت تاثیر دو عامل اصلی، یعنی سن و ژنتیک، تغییر می‌کند. با افزایش سن، اندازه طبیعی پروستات به تدریج رشد کرده و حجیم‌تر می‌شود. به طور معمول، پروستات در مردان جوان در سنین ۲۵ تا ۳۰ سالگی، به اندازه یک گردو یا حدود ۲۵ سی‌سی است. با گذر زمان و در دهه پنجم زندگی، اندازه پروستات سالم اغلب به حدود ۳۰ تا ۳۵ سی‌سی می‌رسد. همچنین، اندازه پروستات در ۶۰ سالگی ممکن است به ۴۰ تا ۴۵ سی‌سی افزایش یابد.

با این حال، ویژگی‌های ارثی می‌توانند نقش مهمی در تغییر اندازه و وزن پروستات داشته باشند. در برخی مردان، پروستات ممکن است سریع‌تر رشد کند یا بزرگ‌تر از حد معمول شود. این تغییرات اغلب بخشی از روند طبیعی بدن هستند؛ اما در برخی شرایط ممکن است نیاز به ارزیابی پزشکی وجود داشته باشد تا سلامت پروستات به طور کامل بررسی شود.

تفاوت بین اندازه طبیعی و غیرطبیعی پروستات

در برخی افراد، حتی افزایش اندک در اندازه غده پروستات می‌تواند علائم قابل‌توجهی مانند مشکلات ادراری ایجاد کند، در حالی که در برخی دیگر، پروستات بزرگ‌تر، حتی به اندازه یک لیمو، ممکن است بدون ایجاد عوارض جدی باشد.

زمانی که حجم پروستات به ۳۰ سی‌سی یا بیشتر برسد و علائم آزاردهنده‌ای در دستگاه ادراری تحتانی مشاهده شود، ممکن است نیاز به انجام معاینات پزشکی یا درمان‌های تخصصی باشد. این مداخلات، برای بهبود کیفیت زندگی بیمار و پیشگیری از مشکلات جدی‌تر انجام می‌شوند.

همچنین، در برخی موارد با توجه به شدت اندازه و علائم پروستات، ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی باشد. به‌عنوان مثال، اندازه پروستات برای عمل جراحی بیش از ۸۰ گرم است. با این حال، تصمیم‌گیری در مورد نیاز به جراحی بستگی به عوامل متعددی از جمله شدت علائم، اندازه دقیق پروستات، سن بیمار و وضعیت کلی سلامتی او دارد. بنابراین، مشاوره با پزشک متخصص اورولوژی برای تعیین بهترین روش درمانی ضروری است.

خطرات بزرگی پروستات و مشکلات مرتبط

پروستات بزرگ که اغلب به عنوان هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH) شناخته می‌شود، می‌تواند مشکلات مختلفی برای سلامت مردان ایجاد کند. علاوه بر این، در صورت عدم درمان، می‌تواند به وقوع سرطان منجر شود. بنابراین، توجه به این وضعیت و تشخیص به موقع آن، برای پیشگیری از سرطان ضروری است.

بیماری‌های شایع پروستات و علائم آن‌ها

بیماری‌های پروستات می‌توانند تاثیرات مختلفی بر سلامت مردان داشته باشند. از جمله علائم شایع این بیماری‌ها می‌توان به‌ موارد زیر اشاره کرد:

• احتباس ناگهانی ادرار: عدم توانایی در تخلیه مثانه که ممکن است به سوند یا جراحی نیاز داشته باشد.
• آسیب به کلیه‌ها: فشار مثانه می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند یا عفونت را منتقل کند.
• آسیب به عضلات مثانه: تخلیه ناقص باعث ضعف دیواره عضلانی مثانه و اختلال در عملکرد آن می‌شود.
• عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری: تخلیه ناقص محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها و عفونت فراهم می‌کند.
• تشکیل سنگ‌های مثانه: تجمع مواد معدنی در مثانه می‌تواند به سنگ، درد و انسداد جریان ادرار منجر شود.

به‌طور کلی، بزرگ شدن پروستات اغلب خوش‌خیم است و به طور مستقیم با افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات ارتباط ندارد. با این حال، توجه به علائم و درک اندازه نرمال پروستات و اندازه پروستات در سرطان اهمیت دارد و از بروز عوارض جدی جلوگیری می‌کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر دچار علائمی هستید که به نظر می‌رسد غیرعادی یا مداوم هستند، مراجعه به پزشک ضروری است. برخی از مواقعی که باید به پزشک مراجعه کنید عبارتند از:

• ناتوانی در تخلیه ادرار؛
• دشواری یا تاخیر در آغاز جریان ادرار؛
• تکرر ادرار، به‌ویژه در طول شب؛
• جریان ضعیف یا منقطع ادرار؛
• چکیدن ادرار پس از تخلیه؛
• احساس درد یا سوزش هنگام ادرار؛
• اختلالات نعوظ؛
• وجود خون در ادرار یا مایع منی؛

برای دقت بیشتر در نتیجه آزمایش، توصیه می‌شود ۷۲ ساعت پیش از نمونه‌گیری از هر گونه نزدیکی یا انزال خودداری کنید. این اقدامات می‌توانند به‌طور موقت سطح PSA خون را افزایش داده و منجر به نتایج نادرست شوند.

چگونه از سلامت پروستات مراقبت کنیم؟

حتما شما هم این جمله را شنیده‌اید: «پیشگیری همیشه بهتر از درمان است». بنابراین، اگر می‌خواهید از مشکلات افزایش اندازه پروستات دور بمانید، توصیه می‌شود به حفظ و تقویت سلامت پروستات خود اهمیت دهید. در ادامه، به دو نکته مهم کاربردی برای مراقبت و تقویت سلامت پروستات اشاره می‌کنیم:

تغذیه و سبک زندگی مناسب

هرچند می‌توان به فهرستی از مواد غذایی اشاره کرد که  در کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات موثر هستند؛ اما از نظر علمی هنوز شواهد قطعی در این زمینه وجود ندارد. مطالعات در مورد ارتباط بین تغذیه و پیشگیری از بیماری‌های پروستات همچنان در حال گسترش بوده و به نتایج قطعی دست نیافته است. با این حال، متخصصان تغذیه و پزشکان بر این باورند که به جای تمرکز بر مصرف یک یا چند ماده غذایی خاص، بهتر است رژیم غذایی متعادل و سالم را در پیش بگیریم.

• تلاش کنید روزانه حداقل پنج وعده از سبزیجات تازه، برای بهره‌مندی از مزایای فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی استفاده کنید.
• به جای گوشت‌های قرمز و فرآوری‌شده، به منابع پروتئینی سالم‌تر مانند مرغ بدون پوست، تخم‌مرغ، حبوبات و انواع لوبیا روی بیاورید. این منابع نه‌تنها سبک‌تر هستند، بلکه برای سلامت عمومی بدن و پیشگیری از افزایش اندازه پروستات نیز مفیدترند.
• چربی‌های مضر مانند روغن‌های ترانس و اشباع را از رژیم غذایی حذف کنید. به جای آن‌ها، از روغن‌های گیاهی مفید نظیر روغن زیتون، روغن بادام یا آووکادو استفاده کنید که به بهبود سطح کلسترول خون کمک می‌کنند.
• مصرف نمک را کاهش دهید و هنگام خرید مواد غذایی بسته‌بندی شده، به برچسب تغذیه‌ای دقت کنید. محصولاتی را انتخاب کنید که سدیم کمتری دارند تا به حفظ و کنترل فشار خون خود کمک کنید.
• نوشیدن مقدار کافی آب، حدود هشت لیوان در روز، می‌تواند تاثیر مهمی در کاهش خطر مشکلات مرتبط با پروستات داشته باشد. همچنین، اگر فعالیت بدنی یا ورزش انجام می‌دهید، حتما در طول و پس از آن بدن خود را با مصرف آب کافی هیدراته نگه دارید.
• سیگار را کنار بگذارید. مواد شیمیایی مضر موجود در سیگار، مانند مونوکسیدکربن، می‌توانند به سلول‌های بدن آسیب زده و احتمال ابتلا به بیماری‌های جدی مانند سرطان پروستات را افزایش دهند.

معاینات منظم و پیشگیری از بیماری‌‌های پروستات

در گذشته، تشخیص سرطان پروستات تنها زمانی ممکن بود که بیماری به مراحل پیشرفته رسیده و بیمار نیاز به جراحی پیدا می‌کرد و حتی در این مرحله نیز درمان کامل با چالش‌های بسیاری همراه بود. اما با پیشرفت‌های پزشکی، اندازه‌گیری آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA) به عنوان ابزاری موثر برای غربالگری و تشخیص زودهنگام این بیماری در دسترس قرار گرفته است.

امروزه، توصیه می‌شود مردان بالای ۴۰ سال به ویژه کسانی که سابقه خانوادگی سرطان پروستات یا مشکلات مرتبط با افزایش اندازه پروستات را دارند، به صورت دوره‌ای برای انجام آزمایش PSA به پزشک مراجعه کنند. این غربالگری به تشخیص تغییرات اولیه در پروستات کمک می‌کند و در صورت وجود هرگونه اختلال، امکان آغاز درمان در مراحل ابتدایی را فراهم می‌سازد.

نکته امیدوارکننده این است که اگر سرطان پروستات یا سایر بیماری‌های این غده در زمان مناسب شناسایی شوند، درمان‌های موجود می‌توانند به نتایج بسیار موفقیت‌آمیزی منجر شوند و زندگی بیمار را به‌طور کامل به حالت طبیعی بازگردانند.

حرف آخر

با مطالعه این مطلب متوجه شدیم که اندازه طبیعی پروستات و اهمیت آن در حفظ سلامت عمومی چقدر مهم است؛ بنابراین بیماری‌های پروستات، به‌ویژه در مردان میانسال و سالمند، نباید نادیده گرفته شوند. خوشبختانه، تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند از بسیاری از مشکلات پیشگیری کرده و سلامت پروستات را ارتقا دهد. اگر درباره وضعیت سلامت پروستات خود نگرانی دارید، متخصصان ما در مجموعه توانبخش آماده‌اند تا با ارائه خدمات پرستاری و مشاوره تخصصی، به شما کمک کنند. توانبخش در هر ساعت از شبانه‌روز در کنار شماست تا بهترین خدمات را ارائه دهد.