اکوی قلب نوزاد و کودکان در منزل

اکو قلب نوزاد (Neonatal Echocardiography) که به آن اکوکاردیوگرافی نوزاد یا سونوگرافی قلب نوزاد نیز گفته می‌شود، یک روش تصویربرداری پزشکی است که با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از ساختار و عملکرد قلب نوزاد ارائه می‌دهد. این روش تشخیصی، نقشی اساسی در شناسایی بیماری‌های مادرزادی قلب و سایر مشکلات قلبی در نوزادان دارد. اکو قلب نوزاد، آزمایشی بی‌خطر، بدون درد و غیرتهاجمی است که به پزشکان متخصص قلب کودکان کمک می‌کند تا به طور دقیق، وضعیت قلب نوزاد را بررسی کرده و در صورت لزوم، اقدامات درمانی مناسب را آغاز کنند. این آزمایش می‌تواند بلافاصله پس از تولد نوزاد و حتی در دوران جنینی (اکو قلب جنین – Prenatal Echocardiography) نیز انجام شود.

اهمیت اکو قلب نوزاد و کودکان

در روزهای اولیه پس از تولد، برای اطمینان از سلامت نوزاد، مجموعه‌ای از آزمایشات و معاینات مختلف انجام می‌شود. یکی از آزمایشات رایج که پس از تولد برای بررسی سلامت نوزاد انجام می‌شود، اکوکاردیوگرافی یا اکوی قلب است. این آزمایش به ویژه در مواردی که پزشک نگرانی‌هایی در مورد عملکرد قلب نوزاد داشته باشد توصیه می‌شود؛ اما در بسیاری از موارد نیز برای اطمینان از سلامت قلب تمامی نوزادان قابل انجام است.

اکوی قلب کودکان یک آزمایش غیرتهاجمی است که با استفاده از امواج صوتی (Ultrasound)، ساختار و عملکرد قلب را بررسی می‌کند. در این آزمایش، پزشک به ارزیابی ابعاد و ضخامت بخش‌های مختلف قلب و نحوه عملکرد دریچه‌های قلب در پمپاژ خون می‌پردازد.

علت انجام اکو قلب برای نوزاد

پزشکان ممکن است به دلایل مختلفی اقدام به توصیه اکوی قلب نوزاد کنند تا از وضعیت ساختاری و عملکردی قلب او مطمئن شوند. علت اکو قلب نوزاد می‌تواند شامل علائم بالینی خاصی باشد که نشان‌دهنده مشکلات قلبی احتمالی هستند. این علائم عبارتند از:

• مشکلات تنفسی: تنگی نفس یا تنفس سریع
• سیانوز: آبی شدن پوست، به ویژه لب‌ها
• صدای غیرطبیعی قلب (مورمور): صدای غیرعادی هنگام گوش دادن به قلب
• ضربان قلب غیرطبیعی: تند یا کند بودن ضربان قلب
• مشکلات تغذیه‌ای: سختی در تغذیه یا کم‌وزنی
• تورم: تورم در پاها، شکم یا چشم‌ها
• تپش قلب نامنظم: ضربان قلب غیرطبیعی
• سابقه خانوادگی بیماری قلبی: بیماری قلبی مادرزادی در خانواده
• فشار خون بالا: فشار خون بالاتر از حد نرمال
• علائم شوک: پوست سرد و مرطوب، ضعف و رنگ پریدگی

نحوه انجام اکو قلب در نوزادان و کودکان

بسیاری از والدین ممکن است با این سوال روبه‌رو شوند که اکو قلب نوزاد چگونه انجام می‌شود؟ و نگرانی‌هایی درباره این فرایند داشته باشند. باید گفت که انجام اکو قلب برای نوزادان روشی ساده، بدون درد و غیرتهاجمی است. در ادامه به توضیح مراحل مختلف انجام اکو قلب کودک می‌پردازیم.

1. آماده‌سازی كودك قبل از اکو قلب

قبل از انجام اکوی قلب در نوزادان، ضروری است که برخی نکات مهم رعایت شود تا فرایند به درستی انجام شده و نتایج دقیقی حاصل گردد. برای انجام تست اکوی قلب در کودکان زیر چهار سال، اغلب استفاده از داروی آرامبخش ضروری است.

این دارو در دوزهای پایین و به صورت خوراکی تجویز می‌شود و به کودک کمک می‌کند تا در طول انجام آزمایش آرام و بی‌حرکت باقی بماند. مهم است که این دارو بر روی معده خالی مصرف شود تا اثربخشی آن به بهترین شکل ممکن صورت گیرد. لذا، والدین باید دستورالعمل‌های زیر برای مصرف دارو را به دقت رعایت کنند.

• نوزادانی که سن آن‌ها کمتر از پنج ماه است، باید حداقل ۴ ساعت قبل از دریافت داروی آرامبخش هیچ گونه غذا یا نوشیدنی مصرف نکرده باشند.
• برای نوزادانی که بین ۶ ماه تا ۳ سال سن دارند، لازم است که ۶ ساعت قبل از انجام آزمایش اکو هیچ‌گونه ماده غذایی یا مایعی مصرف نشود.
• نوزادانی که بالای ۳ سال سن دارند، باید حداقل ۸ ساعت قبل از انجام اکوی قلب از خوردن و آشامیدن خودداری کنند.

از طرفی، والدین باید توجه داشته باشند که پیش از انجام آزمایش اکوی قلب نوزاد، از خوابیدن کودک جلوگیری کرده و تلاش کنند تا او را بیدار نگه دارند. این امر کمک می‌کند تا پس از دریافت داروی آرامبخش، کودک راحت‌تر به خواب برود و فرآیند آزمایش به درستی انجام شود.

2. فرآیند اکو قلب در نوزاد

برای انجام اکو قلب نوزاد پس از تولد، کافی است نوزاد را در اتاق معاینه روی تخت خوابانده و او را به آرامی روی یک پهلو قرار دهید. اگرچه بهتر است از پوشش پزشکی مخصوص نوزادان استفاده شود؛ اما در بسیاری از موارد می‌توان لباس نوزاد را تا کمر بالا زد تا آزمایش به راحتی انجام شود.

برای دستیابی به تصاویری واضح‌تر و با کیفیت‌تر از قلب نوزاد، ابتدا ژل بی‌رنگ و گرمی بر روی ناحیه قفسه سینه مالیده می‌شود. سپس مبدل که دستگاهی کوچک شبیه به میکروفون است، روی پوست و ژل قرار می‌گیرد. برای ثبت تصاویر متحرک، مبدل بر روی ناحیه ژل زده شده و پوست قفسه سینه، اطراف گردن و حتی ناحیه شکم حرکت می‌کند. این حرکت به ارسال امواج صوتی کمک می‌کند تا تصاویر واضح و دقیقی از قلب نوزاد به دست آید.

آنچه که بر روی مانیتور نمایش داده می‌شود، تمامی اطلاعات مربوط به عملکرد قلب است. صداهایی که شنیده می‌شوند نشان‌دهنده جریان خون در بخش‌های مختلف قلب هستند، در حالی که رنگ‌ها جهت حرکت خون را نشان می‌دهند.

به این صورت که خون با رنگ قرمز به سمت مبدل حرکت کرده و خون با رنگ آبی در جهت مخالف مبدل جریان دارد. طراحی دستگاه‌های اکوی قلب به‌گونه‌ای است که تصاویر تهیه‌شده را ضبط و ذخیره می‌کنند تا پزشک متخصص قلب و عروق اطفال بتواند به‌راحتی آن‌ها را برای تجزیه و تحلیل دقیق‌تر مورد استفاده قرار دهد.

انواع اکو قلب در کودکان

در ارزیابی سلامت قلب اطفال دو نوع روش اکو قلب کودک، اکوی قلب ترانس توراسیک و اکوی قلب ترانس ازوفاژیال مورد استفاده قرار می‌گیرد.

1. ترانس توراسیک

اکوی ترانس توراسیک یا اکوی قفسه سینه، یکی از روش‌های پرکاربرد برای بررسی عملکرد قلب است که در مراکز درمانی مانند مطب‌ها و کلینیک‌ها به‌صورت سرپایی انجام می‌شود. این روش از اهمیت بالایی برخوردار است و برای تشخیص بیماری‌های قلبی، مراقبت از بیماران در بخش‌های ویژه نوزادان و کودکان و همچنین پایش وضعیت بیماران پس از جراحی‌های قلب به‌کار می‌رود.

2. ترانس ازوفاژیال

اکوی ترانس ازوفاژیال، روشی تخصصی برای بررسی قلب است که شباهت زیادی به آندوسکوپی دارد. در این روش، مبدل دستگاه از طریق دهان وارد مری شده و تصاویر دقیقی از قلب از طریق دیواره مری به دست می‌آید.

این نوع اکو زمانی استفاده می‌شود که اکو ترانس توراسیک اطلاعات کافی ارائه نکند یا در شرایط خاص جراحی که امکان استفاده از اکوی قفسه سینه وجود ندارد. انجام این روش نیازمند تجهیزات بیمارستانی پیشرفته و تخصص فوق تخصص‌های قلب اطفال است که در محیط‌های کنترل‌شده مانند اتاق عمل انجام می‌گیرد.

آیا اکو قلب برای نوزادان بی‌خطر است؟

اکو قلب نوزاد پس از تولد، به‌ویژه اکوی ترانستوراسیک روشی ساده و ایمن است که با استفاده از امواج صوتی تصاویر قلب کودک را تهیه می‌کند. این فرآیند که شامل تماس سطحی پروب دستگاه با پوست قفسه سینه است، هیچ‌گونه خطر یا عارضه‌ای برای کودک به همراه ندارد. در ادامه مزایا و خطرات این روش را گفتیم:

مزایا و خطرات احتمالی اکو قلب

همانطور که تاکید کردیم، اکوی قلب کودکان هیچ خطری برای فرزند دلبندتان ندارد و اتفاقا مزایایی هم دارد که عبارتند از:

• ارائه تصاویر دقیق از ساختار قلب، حرکات آن و عملکرد بخش‌های مختلف
• بررسی اندازه و وضعیت دریچه‌ها و حفره‌های قلبی
• ارزیابی نحوه عملکرد دریچه‌ها در پمپاژ خون
• شناسایی ناهنجاری‌ها و مشکلات مادرزادی قلب
• تشخیص ضایعات، توده‌ها و وجود سوراخ‌های غیرطبیعی در قلب
• مشاهده مایع در اطراف قلب و لایه‌های خارجی آن
• کشف علائم عفونت‌های قلبی
• بررسی تنگی یا گشاد شدن دریچه‌ها
• ارزیابی جریان خون معکوس یا اختلال در جریان خون

اکو قلب نوزاد در منزل؛ نوزاد را بیرون نبرید!

نوزاد تازه متولد شده بهتر است در خانه بماند، حتما می‌دانید که از قدیم گفته‌اند نوزاد را تا چله جایی نبرید، محیط‌های بیمارستانی و کلینیکی علاوه بر آلودگی‌های بهداشتی که ممکن است بیماری به فرزندتان منتقل کند، انرژی‌های چندان مثبتی هم ندارد و نوزاد به سرعت تحت تاثیر این فضاها قرار می‌گیرد.

بنابراین بهتر است از خدمات اکو نوزاد در منزل توانبخش استفاده کنید، ما تمام تجهیزات لازم و مورد نیاز را به همراه متخصص به خانه شما می‌فرستیم. برای درخواست انجام اکوی نوزاد و کودک در منزل‌تان کافی است با ما تماس بگیرید: 02166923937