پرستار کودک دیابتی

یکی از بیماری های جدی کودکان، دیابت می‌باشد که در صورت عدم کنترل عواقب خطرناکی دارد. برای کنترل دیابت باید با نکات مراقبتی آن آشنا باشید و برای کنترل درست نیاز است از تجربه افراد متخصص در این زمینه کمک بگیرید. مراقبت از کودک دیابتی نیازمند برنامه ریزی، توجه و مدیریت ویژه و دقیق است.

نکات مهم در پرستاری کودک دیابتی

در ادامه نکات مهمی برای مراقبت از کودکان دیابتی ذکر شده است:

• آموزش و آگاهی: اولین نکته برای کنترل و مراقبت از کودکان دیابتی این است که والدین و کودک در رابطه با دیابت و مواردی همچون علائم و نشانه‌های هیپوگلیسمی یا کاهش قند خون و هایپرگلیسمی یا افزایش قند خون اطلاعاتی داشته باشند.
• کنترل قند خون: قند خون کودک باید به‌طور منظم و در زمان‌های مشخص اندازه‌گیری و ثبت شود که برای این مورد استفاده از دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون می‌تواند کمک‌کننده باشد.
• رژیم غذایی مناسب: برنامه غذایی صحیح و مناسب برای کودک مبتلا به دیابت تهیه شود مصرف کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها باید بیش از اندازه نباشد. به طور جدی از مصرف قندهای ساده و غذاهای فرآوری‌ شده پرهیز شود.
• فعالیت بدنی: کودک باید به انجام فعالیت بدنی منظم که می‌تواند به کنترل قند خون کمک کند، تشویق شود اما باید مراقب بود که در زمان انجام فعالیت‌های شدید کاهش قند خون اتفاق نیفتد.
• مدیریت انسولین: در صورتی که کودک در زمان های مشخص نیاز به تزریق انسولین دارد، والدین باید با نحوه تزریق، نگهداری از دارو و دوز مناسب به خوبی آشنا باشند.
• پیشگیری از هیپوگلیسمی: والدین و کودک باید با نشانه‌های کاهش قند خون آشنا باشند و همیشه یک منبع سریع قند مثل آبنبات یا عسل در دسترس داشته باشند تا در صورت بروز این مشکل سریع از افت شدید قند جلوگیری کنند.
• برنامه‌ریزی برای موقعیت‌های خاص: در مواقعی مانند سفر، مهمانی‌ها یا فعالیت‌های ورزشی به صورتی برنامه‌ریزی کنید تا قند خون کودک تحت کنترل باشد همچنین دستگاه اندازه گیری قند خون و داروهای کودک فراموش نشوند.
• حمایت عاطفی: بدون شک دیابت و موانعی که ایجاد می‌کند، می‌تواند بر روحیه کودک تاثیرگذار باشد والدین باید با کودک ارتباط صمیمانه ای از طریق صحبت کردن ایجاد کنند و به احساسات او اهمیت بدهند.
• پیگیری منظم پزشکی: مراجعه منظم به پزشک متخصص دیابت برای بررسی وضعیت سلامت و تنظیم درمان ضروری است.
• آموزش سایر اعضای خانواده و مدرسه: سایر اعضای خانواده و اولیا مدرسه کودک نیز باید از شرایط او آگاه باشند تا در صورت بروز مشکل بتوانند به او کمک کنند.

اگر به این نکات توجه شود کیفیت زندگی کودک مبتلا به دیابت بهبود می‌یابد و خطرات مرتبط با این بیماری کم می‌شود.

آشنایی با دیابت در کودکان

دیابت یک بیماری مزمن است که هم افراد مسن و هم کودکان خطر ابتلا به آن را دارند و در این بیماری  بدن نمی‌تواند به درستی قند خون یا همان گلوکز را کنترل کند. دیابت در کودکان معمولاً به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 در ادامه به توضیح هر یک از این انواع می‌پردازیم.

دیابت نوع 1 کودکان

دیابت نوع 1 معمولاً کودکان و نوجوانان را مبتلا می‌کند و به دلیل نقص در تولید انسولین توسط لوزالمعده رخ می‌دهد. لازم به ذکر است که انسولین هورمونی است که برای تنظیم قند خون ضروری است. علت دقیق و مشخصی برای بروز دیابت نوع 1 هنوز مشخص نشده اما از نظر پزشکان متخصص در این زمینه یک واکنش خود ایمنی باعث آسیب به سلول‌های تولیدکننده انسولین در لوزالمعده می‌شود.

علائم دیابت نوع 1 کودکان چیست؟

1. افزایش تشنگی
2. افزایش ادرار
3. کاهش وزن غیرعادی و بدون دلیل
4. خستگی و تاری دید

برای درمان و کنترل دیابت نوع 1 مواردی مثل تزریق انسولین، کنترل مداوم قند خون، و رعایت رژیم غذایی مناسب است.

دیابت نوع 2 کودکان

این نوع دیابت بیشتر در بزرگسالان اتفاق می‌افتد، اما در سال‌های اخیر در کودکان نیز به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. در این نوع، بدن نمی‌تواند به درستی از انسولین استفاده کند به زبان ساده مقاومت به انسولین رخ می‌دهد یا لوزالمعده به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند. عوامل ژنتیکی، چاقی، سبک زندگی کم‌ تحرک و تغذیه نامناسب از جمله دلایل اصلی بروز دیابت نوع 2 هستند. از نظر علائم مشابه دیابت نوع 1 است، اما ممکن است شدت آن ها کمتر باشد و به تدریج بروز کنند. برای کنترل و درمان این نوع دیابت تغییرات در رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی و در برخی موارد مصرف داروها یا انسولین حائز اهمیت هستند.

در انتها نکته ای که اینجا اهمیت دارد کنترل، درمان و آگاهی از بیماری است و برای این موارد بهتر است از افراد متخصص در این زمینه کمک گرفته شود. برای مثال جهت تزریق درست و به میزان کافی انسولین می‌توان از پرستاران خبره در این مورد کمک بگیرید تا در مرحله تزریق انسولین اتفاقی رخ ندهد.

وظایف پرستار کودک دیابتی در خانه

اگر آگاهی کودک و والدین و سایر اطرافیان در این زمینه بیشتر شود و مدیریت صحیحی داشته باشند، کودکان مبتلا به دیابت می‌توانند زندگی با نشاط و سالمی داشته باشند. حضور پرستار کودک دیابتی در خانه نقش بسیار مهمی در مراقبت از وضعیت سلامتی کودک ایفا می‌کند و وظایف پرستار شامل موارد زیر است:

• اندازه‌گیری منظم قند خون: پرستار موظف است در زمان های منظم و مشخص شده قند خون کودک را اندازه‌گیری نتایج را ثبت کند.
• تفسیر نتایج: یکی دیگر از وظایف پرستار کودک دیابتی تفسیر نتایج قند خون و شناسایی علائم هیپوگلیسمی یا کاهش قند خون و هایپرگلیسمی یا افزایش قند خون می‌باشد.
• آموزش و انجام تزریقات: پرستار باید روی تزریق انسولین و میزان دقیق آن مسلط باشد و در صورت نیاز، به کودک و والدین نحوه درست تزریق را آموزش دهد که در شرایط اضطراری تزریق را به درستی انجام دهند..
• برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی: پرستار می‌تواند جهت تهیه و نوع وعده‌های غذایی متعادل و مناسب برای کنترل قند خون یک برنامه سالم و با تایید پزشک متخصص طراحی و تنظیم کند.
• آموزش به کودک و خانواده: آموزش به کودک و خانواده در رابطه با خرید مواد غذایی سالم و خواندن برچسب آن ها مهم است و پرستار این وظیفه را نیز بر عهده دارد.
• تشویق به فعالیت بدنی: تشویق کودک به انجام فعالیت‌های ورزشی مناسب افراد مبتلا به دیابت یکی دیگر از وظایف پرستار است.
• کنترل قند خون قبل و بعد از ورزش: پرستار باید با دقت تمام قند خون قبل و بعد از فعالیت‌های بدنی برای جلوگیری از افت قند خون را بررسی کند.
• آموزش خانواده: آموزش والدین و سایر اعضای خانواده در مورد مدیریت دیابت، علائم هشداردهنده، تغذیه، فعالیت و ورزش مناسب و نحوه واکنش به این موارد از کمک های پرستار مخصوص کودکان دیابتی است.
• حمایت روانی: پرستار می‌تواند با ایجاد ارتباط و صحبت کردن با کودک یک حمایت عاطفی برای کودک و خانواده ایجاد کند و به آن‌ها در رو به رو شدن و کنار آمدن با چالش‌های دیابت کمک کند.
• تشویق به برقراری ارتباط: با حضور یک پرستار خبره و آگاه کودک به نحوه درست بیان احساسات و نگرانی‌هایش درباره دیابت تشویق می‌شود.
• نظارت بر مصرف داروها: اطمینان از اینکه کودک داروهای تجویز شده را به موقع و با دوز مشخص شده، مصرف می‌کند.
• ثبت اطلاعات پزشکی: پرستار با مرتب و منظم کردن مدارک پزشکی در نگهداری سوابق پزشکی و تاریخچه درمانی کودک یک کمک شایان می‌کند.
• گزارش تغییرات: با ثبت علائم و تغییرات پرستار می‌تواند یک گزارش جامع درباره هر گونه تغییر در وضعیت سلامتی یا علائم کودک به پزشک ارائه دهد.

در انتها باید متذکر شویم با حضور یک پرستار حرفه ای و انجام این وظایف، گام بلندی در راستای حفظ سلامت کودک دیابتی برداشته می‌شود و کیفیت زندگی کودک نیز بالاتر می‌رود.

تغذیه مناسب برای کودک دیابتی

تغذیه نقش بسیار مهمی در کنترل قند خون و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به دیابت دارد. در ادامه نکات کلیدی برای رژیم غذایی کودک دیابتی ذکر می‌شود:

• کربوهیدرات ‌های پیچیده: غلات کامل همچون برنج قهوه‌ای، نان سبوس‌دار به جای کربوهیدرات ‌های ساده مانند نان سفید و شیرینی.
• میوه‌ها و سبزیجات: مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه فیبردار.
• مقدار مناسب غذا: کنترل میزان مصرف غذاها در وعده های غذایی. برای اجرای بهتر این مورد باید آگاهی کودک در زمینه تغذیه سالم و درست را بالا ببرید.
• تقسیم وعده‌ ها: تقسیم بندی وعده‌های غذایی به چند وعده کوچک در طول روز به جای سه وعده بزرگ.
• منابع پروتئینی: مصرف گوشت‌ های بدون چربی مانند مرغ و ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات کم‌چرب و منابع گیاهی مانند حبوبات و آجیل ها.
• چربی‌های غیر اشباع: استفاده از چربی‌های سالم مانند روغن زیتون، آووکادو و آجیل به جای چربی‌های اشباع.
• محدود کردن چربی‌های ترانس: اجتناب از غذاهای فرآوری شده که حاوی چربی‌های ترانس هستند و عدم مصرف فست فود.
• آب: تشویق به مصرف آب به میزان 8 لیوان در روز.
• اجتناب از نوشیدنی‌های شیرین: محدود کردن مصرف نوشیدنی‌های قندی و گازدار مانند نوشابه و آبمیوه‌های شیرین.
• پیگیری قند خون: چک کردن و اندازه گیری قند خون قبل و بعد از وعده‌ها برای شناسایی تأثیر غذاها بر میزان قند خون.
• خواندن برچسب مواد غذایی: آموزش کودک و خانواده درباره خواندن برچسب مواد غذایی و شناسایی قندهای افزوده و کربوهیدرات‌ها.
• مشورت با متخصص تغذیه: مشاوره با یک متخصص تغذیه برای تنظیم برنامه غذایی متناسب با نیازهای خاص کودک.

با رعایت این نکات، می‌توان به کنترل بهتر قند خون کودک دیابتی کمک کرد تا عادات غذایی سالمی را یاد بگیرد.

کنترل قند خون و پیشگیری از افت یا افزایش شدید آن

کنترل قند خون و پیشگیری از افت یا افزایش آن برای افراد دیابتی بسیار مهم است. در ادامه نکات حیاتی مراقبت از کودک دیابتی در منزل ذکر شده است که باید خانواده، کودک و اطرافیان آن نسبت به آن ها آگاه باشند.

• استفاده از گلوکومتر: اندازه‌گیری منظم قند خون و بررسی تغییرات آن با استفاده از دستگاه‌های گلوکومتر.
• ثبت نتایج: نتایج قند خون، وعده‌های غذایی و فعالیت‌های روزانه به طور مداوم در یک دفتر یا اپلیکیشن ثبت گردند.
• تغذیه مناسب: نکات تغذیه ای ذکر شده به خصوص حذف مواد قندی و مصرف سبزیجات و پروتئین ها فراموش نشود.
• ورزش منظم: انجام فعالیت‌های ورزشی مانند پیاده‌روی، دویدن، شنا در طول هفته ( برای کاهش قند خون و افزایش حساسیت به انسولین)
• ترکیب فعالیت‌ها: ترکیب تمرینات هوازی با تمرینات قدرتی تاثیر مثبتی روی کم شدن قند خون دارد.
• روش‌های آرامش ‌بخش: ارتقا شرایط روحی و روانی و داشتن نشاط برای غلبه بر افکار منفی مهم است با استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق میزان استرس را کاهش دهید.
• دستور پزشک: مصرف درست دارو مطابق با تجویز پزشک و توجه به زمان مناسب مصرف و دوز تعیین شده.

با رعایت این نکات و همکاری نزدیک با پزشک به طور مؤثری میزان قند خون را می‌توان کنترل کرد و از تغییرات شدید آن پیشگیری کرد.